پذیرفته شده برای ارائه شفاهی ، صفحه 677-692 (16) اصل مقاله (952.09 K)

¹محمد علی شکوهیان‌راد ؛ ²سمانه کاتبی کوشالی

¹مدرس رشته مهندسی کامپیوتر، دانشکده مهندسی، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران و پژوهشگر ارشد آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر دانشگاه تهران

²دانش‌آموخته‌ی دکتری شیمی فیزیک، دانشکده علوم پایه، دانشگاه کاشان

تلقی انسان از جهان و ارکان سازنده‌ی آن در طول تاریخ، ‌چنین بوده که صرفاً ماده و انرژی سازندگان پایه‌ی جهان هستند. لذا دانش‌هایی که بتوانند ماهیت، کارکرد، قوانین حاکم و نحوه‌ی کنترل ماده و انرژی را توضیح دهند، برای فهم جهان کفایت می‌کنند.
اما عصر اطلاعات که با وقوع انقلاب صنعتی سوم آغاز شد، فضای فهم و ادراک از جهان را به‌سمت مؤلفه‌ی نوینی سوق داد که در گذر زمان اثبات شد حتی ماده و انرژی نیز تحت سیطره‌ی آن هستند: اطلاعات. همچنین به‌دلیل استیلای اطلاعات بر ماده و انرژی، دانش سایبرنتیک -دانش تخصصی کنترل جریان اطلاعات- نیز بر دانش فیزیک سلطه دارد.
به تدریج مشخص گردید اطلاعات در حالی که می‌تواند ماده و انرژی را کنترل نماید، به‌دلیل ماهیت متفاوتی که دارد از قوانین حاکم بر ماده و انرژی پیروی نمی‌کند. این مهم آغاز یکی از بزرگترین انقلاب‌های علمی جهان شد که مبنای اکثر دانش‌ها را از ماده و انرژی به اطلاعات تغییر داد؛ تغییری که بر پایه‌ی دانش سایبرنتیک رقم خورد و کماکان ادامه دارد.
از سوی دیگر، ثبات‌مندی و پایداری بسیار بالای جریان اطلاعات حاکی از قانون‌مندی روند آن است. بدین سبب جریان‌مندی اطلاعات، قطعاً از قوانین مشخصی پیروی می‌کند؛ قوانینی که در دانش فیزیک مطالعه نشده و باید کشف شوند.
طبق نسبت‌شناسی میان مؤلفه‎‌ی گرما در پویایی ماده و انرژی که قوانین ترمودینامیک بر پایه‌ی آن تدوین شده، با مؤلفه‌ی سایبر که جریان اطلاعات را در چرخه‌ی سایبرنتیک ایجاد و کنترل می‌نماید، نخستین بار «قوانین پویایی جریان اطلاعات» با عنوان سایبودینامیک مورد مطالعه قرار گرفت.

سایبرنتیک؛ سایبودینامیک؛ قوانین جریان اطلاعات؛ مثلث اطلاعات؛ ماده و انرژی (مثلث اِما)