| بازخوانی کارکرد دوسویه قوۀ خیال در سلطۀسایبری بر مبنای علم النفس فلسفی |
| کد مقاله : 1029-CYSP2023 (R2) |
| نویسندگان: |
|
زهرا حبیبیان *1، عذراء جعفری موحد2 1حوزه علمیه جامعه الزهرا سلام الله علیها و دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران 2حوزه علمیه جامعة الزهرا سلام الله علیها،قم.دانشگاه قرآن و حدیث، قم |
| چکیده مقاله: |
| در طول تاریخ، کنترل و سلطه بر دیگران دغدغۀ اصلی سلطه‌جویان بوده‌است. دانش سایبرنتیک محصول علم مدرن، با خاستگاه اومانیستی، به معنای کنترل و حاکمیت از طریق جریان اطلاعات است که در انسان با محوریت خیال رقم خورده و بستری نرم و نوین در اعمال سلطه محسوب میشود. قوۀ خیال به تحلیل علم النفس فلسفی دو ساحت سلطه‌پذیر و سلطه‌گریز دارد. از یک سو سلطۀسایبری با تخدیر خیال، ذائقه‌شناسی و ذائقه‌سازی در انسان، فاعلیت عقلانی نفس را زایل ساخته و نفس آدمی را با ایجاد کثرت در ارضای امیال شهوانی تا سر حد تسخیر در جهت اهداف سلطه پیش می‌برد. از سوی دیگر خیال در جنبه سلطه‌گریز خود پلی برای استقرار عقل بوده و در پرتو هدایت تکوینی و تشریعی، با قدرت زیبایی‌شناختی، عامل اصلی عزم، طریقی ضروری در سلوک و سپری در مقابل اعمال سلطۀسایبری به شمار می‌رود. در سلطۀسایبری، نوعی تسخیر باطل ایجاد میشود که به نحو علّی بر انسان مؤثر نبوده و به فاعلیت بالقصد او ضربه‌ای وارد نمی‌سازد؛ بلکه مسیر اختیار را با بازداشتن تمسک به تفکر و تعقل، یک‌طرفه ساخته و در مسیری خلاف مصلحت او سوق می دهد. بر این مبنا روش کنترل در سلطۀسایبری با تعالی انسان در تقابل است. شناخت ساحت دوگانه خیال در سلطۀسایبری، در پیشگیری و دفاع در برابر آسیب‌های نظام سلطه و نیز تنظیم نظامی متعالی مبتنی بر مبانی اسلامی، مؤثر است. |
| کلیدواژه ها: |
| کنترل، سلطهٔ‌سایبری، اومانیسم، خیال، فاعلیت بالتسخیر، زیبایی‌شناسی، هدایت. |
| وضعیت : مقاله برای ارائه شفاهی پذیرفته شده است |
